LỊCH SỬ NGÀY 8/3

Ngày Quốc tế Phụ nữ là thành quả của đấu tranh lâu dài và lặng lẽ của hàng triệu phụ nữ trên thế giới. Trước đây do trọng nam khinh nữ, nên phận làm nữ chịu nhiều thiệt thòi nhất hàng thế kỷ. Lịch sử đấu tranh mới chỉ bắt đầu từ Thời cổ Hy Lạp, Lysistrata cuộc tranh đấu chống lại nam giới để chấm dứt chiến tranh.
Lịch sử của ngày Quốc Tế Phụ nữ bắt đầu từ năm 1857 đến 1911.

Ngày 8 tháng 3 năm 1857, các công nhân ngành dệt chống lại những điều kiện làm việc khó khăn và tồi tàn của họ tại Thành phố New York: 12 giờ làm việc một ngày. Hai năm sau, cũng trong tháng 3, các nữ công nhân Mỹ trong hãng dệt thành lập công đoàn (syndicat) đầu tiên đã được bảo vệ và giành được một số quyền lợi.
50 năm sau, ngày 8 tháng 3 năm 1908, 15.000 phụ nữ diễu hành trên các đường phố New York để đòi được giảm giờ làm việc, lương cao hơn và hủy bỏ việc bắt trẻ con làm việc. Khẩu hiệu của họ là "Bánh mì và Hoa hồng" (Bread and Roses). Bánh mì tượng trưng cho bảo đảm kinh tế gia đình, hoa hồng tượng trưng cho đời sống tốt đẹp hơn. Sau đó, Đảng Xã hội Mỹ tuyên bố Ngày Quốc tế Phụ nữ là ngày 28 tháng 2 năm 1909.

Trong Hội nghị phụ nữ do Quốc tế thứ II (Quốc tế Xã hội chủ nghĩa) tổ chức ngày 8 tháng 3 năm 1910, 100 đại biểu phụ nữ thuộc 17 nước đòi quyền bầu cử cho phụ nữ. Chủ tịch là Clara Zetkin, phụ nữ Đức, đã đề nghị chọn một ngày quốc tế phụ nữ để nhớ ơn những phụ nữ đã đấu tranh trên toàn thế giới. Hội nghị đã chọn ngày 8 tháng 3 làm Ngày Quốc tế Phụ nữ. Ngày đó năm 1911 đã được hơn một triệu người tham gia trong các nước Áo, Đan Mạch, Đức và Thụy Sĩ.

Ngày 25 tháng 3 năm 1911, 145 nữ công nhân, phần lớn là di dân người Ái Nhĩ Lan và người Do Thái của hãng Triangle Shirtwaist Company tại Thành phố New York đã chết trong một vụ cháy trong xưởng dệt. Họ không có ngõ thoát ra ngoài được: cửa xưởng đã được khóa chặt để công nhân không được ra ngoài trước khi hết giờ làm việc (Điều này đã thúc đẩy việc sửa đổi luật lệ lao động). Có khoảng 80.000 người diễn hành trong các đường phố đã đưa đám tang lớn của 145 nạn nhân chết cháy.
Năm 1912, 14.000 công nhân hãng dệt đình công và la Lớn "Better to starve fighting than starve working" (Chết đói vì chiến đấu hơn là chết đói vì làm việc). Nữ công nhân nghỉ việc 3 tháng.

Năm 1912, nhà thơ Mỹ James Oppenheim (1882-1932) viết bài thơ Bread and Roses sau lần diễn hành 14.000 đình công tại Lawrence, Massachusetts. Sự can đảm của họ đã làm cảm hứng bài Bread and Roses, thường đi hát trong ngày Quốc tế Phụ nữ.

Ngày 8 tháng 3 năm 1914: Phụ nữ Đức đòi quyền bầu cử nhưng đến ngày 12 tháng 10 năm 1918 mới được chấp thuận.

Ngày 23 tháng 2 năm 1917 theo lịch Nga, nhằm ngày 8 tháng 3 dương lịch, các nữ công nhân Nga đã ra đường biểu tình đình công, đòi bánh mì và đòi trả chồng con họ trờ về từ chiến trận. Cuộc đình công này đã khiến Sa hoàng Nicolas II phải thoái vị và góp phần rất lớn vào cuộc Cách mạng tháng Mười ở Nga.
Ngày 21 tháng 4 năm 1944, Quốc hội Pháp chấp nhận quyền bầu cử cho phụ nữ Pháp. Phụ nữ Pháp đã đi bầu hội đồng thành phố lần đầu tiên vào ngày 20 tháng 4 năm 1945. Trong lúc đó đàn ông Pháp đã được đi bầu từ năm 1848, tức là từ một thế kỷ trước 8 tháng 3 năm 1948, tại nước Pháp, 100.000 phụ nữ đã tổ chức một cuộc diễu hành tại Paris, từ Place de la République đến tượng Jeanne d’Arc.

Từ năm 1950 tại Việt Nam, vào ngày mùng 6 tháng hai âm lịch mỗi năm đều có tổ chức ngày lễ Hai Bà Trưng ở Sài Gòn, và sau đó đã dùng ngày lễ này làm ngày Phụ nữ. Mỗi năm đều chọn một nữ sinh trường Trưng Vương và một nữ sinh trường Gia Long đóng vai Hai Bà Trưng ngồi trên bành voi trong dịp cử hành lễ.
Năm 1971, Thụy Sĩ chấp nhận quyền bầu cử cho phụ nữ.

8 tháng 3 năm 1975, bắt đầu chú ý và tổ chức ngày Quốc tế Phụ nữ.

Năm 1977, nghĩa là hai năm sau ngày Quốc tế Phụ nữ, Liên Hiệp Quốc quyết định mời các nước dành một ngày để nói lên quyền lợi của người phụ nữ và hòa bình thế giới. Và ngày 8 tháng 3 được chọn để trở thành ngày lễ chung cho nhiều quốc gia trên thế giới.

Hoặc một thuyết khác nói rằng:


Năm 1869, John Stuart Mill là người đầu tiên trong quốc hội Anh kêu gọi quyền bầu cử cho phụ nữ. Ngày 19/9/1983, New Zealand đã trở thành quốc gia đầu tiên trên thế giới cho phép phụ nữ tham gia bầu cử. Phụ nữ trên nhiều quốc gia không được hưởng quyền bình đẳng giới đã liên tục vận động trong nhiều năm.


Ngày quốc tế phụ nữ đầu tiên không phải ngày 8/3.

Năm 1910, hội nghị quốc tế phụ nữ được tổ chức tại Copenhagen (Đan Mạch) lần thứ hai. Lãnh đạo văn phòng phụ nữ của Đảng Dân chủ Xã hội Đức, bà Claza Zetkin, đã trình bày ý tưởng có một ngày Quốc tế phụ nữ. Bà đề nghị, hàng năm tại mỗi quốc gia phải có một ngày lễ chung dành cho “một nửa thế giới” - ngày của phụ nữ. Hội nghị với sự tham gia của hơn 100 phụ nữ tới từ 17 quốc gia, đại diện cho công đoàn, đảng xã hội, câu lạc bộ phụ nữ, trong đó có 3 phụ nữ đầu tiên được bầu vào quốc hội Hà Lan. Đề nghị của bà Zetkin đã nhận được sự ủng hộ và nhất trí hoàn toàn.

Và ngày quốc tế phụ nữ đầu tiên ra đời một năm sau đó vào ngày 19/3/1911. Sở dĩ ngày 19/3 được lựa chọn là để ghi nhớ ngày 19/3/1848, khi vua Phổ lần đầu tiên thừa nhận sức mạnh của phụ nữ trong lực lượng vũ trang và vạch ra những đường lối mới, trước sự đe dọa nổi dậy của giai cấp vô sản. Tuy nhiên, trong số nhiều lời hứa của ông khi đó, việc giới thiệu phụ nữ vào danh sách ứng cử đã không được thực hiện.

Ngay lập tức, thông tin về ngày quốc tế phụ nữ được lan truyền trên các phương tiện truyền thông, báo chí và trong đời sống người dân. Những bài báo với tiêu đề như “Bỏ phiếu cho phụ nữ Đức”, “Ngày phụ nữ ở Áo”, “Phụ nữ và Quốc hội”, “Phụ nữ và Công việc” hay “Người phụ nữ của gia đình có thể tham gia vào chính trị?” xuất hiện liên tục trên các tạp chí. Các bài báo phân tích kỹ câu hỏi về sự bình đẳng của phụ nữ trong chính phủ và xã hội. Điểm đặc biệt là tất cả các bài báo đều nhấn mạnh rằng, đó là điều hoàn toàn cần thiết, cần nâng cao quyền lợi của phụ nữ để quốc hội dân chủ hơn. Thành công của ngày Quốc tế phụ nữ đầu tiên của năm 1911 đã vượt ngoài mong đợi.

Những cuộc gặp gỡ, trao đổi được tổ chức ở nhiều nơi, trong các thị trấn nhỏ, các ngôi làng với mục tiêu giành lại vị thế cho phụ nữ từ tay phái mạnh. Một sự thay đổi lớn đã xảy ra khi đàn ông ở nhà trông con, còn vợ của họ tham gia vào những cuộc họp.

Đến năm 1913, ngày Quốc tế phụ nữ đã được chuyển sang ngày 8/3, và sau đó được Liên Hiệp Quốc chính thức hóa vào năm 1975. Hiện nay, ngày Quốc tế phụ nữ vẫn còn được xem là ngày lễ chính thức tại nhiều quốc gia, như Trung Quốc, Armenia, Nga, Azerbaijan, Belarus, Bulgaria, Kazakhstan, Mông Cổ, Việt Nam...



Thái Bình, ngày 08 / 03 / 2012